กฏของเมเดล วิธีการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม

กฏของเมนเดล

การค้นพบของเมนเดล
          เมื่อปี พ.ศ. 2408  เกรเกอร์  โยฮัน  เมนเดล  (Gregor  Johan  Mendel)  บาทหลวงชาวออสเตรีย  ซึ่งได้รับยกย่องว่าเป็นบิดาแห่งพันธุศาสตร์  ได้อธิบาย ลักษณะบางอย่างของสิ่งมีชีวิตที่ปรากฏในรุ่นลูก  อันเป็นผลมาจากการถ่ายทอด ลักษณะดังกล่าวจากพ่อแม่  ผ่านทางเซลล์สืบพันธุ์

เมนเดลทำการทดลองศึกษาการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม  โดยการผสมพันธุ์
ถั่วลันเตาที่มีประวัติว่าต้นสูงทุกรุ่นกับต้นเตี้ยเคระ  ผลปรากฏว่ารุ่นลูกหรือรุ่น  F1  (first filial generation)  จะเป็นต้นสูงทั้งหมดและเมื่อเมนเดลนำเอา เมล็ดที่เกิด จากการผสมพันธุ์ภายในดอกเดียวกันของรุ่น F1  ไปเพาะเมล็ด  ซึ่งเป็นรุ่นหลาน หรือรุ่น F2  (second filial generation)  เจริญเติบโตเป็นต้นสูงมากกว่า ต้นเตี้ยแคระในอัตราส่วน  3 : 1 เมนเดลได้อธิบายผลการทดลองที่เกิดขึ้นว่า  ลักษณะต้นสูงที่ปรากฏนทุกรุ่น เรียกว่า  ลักษณะเด่น (dominant)  ส่วนลักษณะต้นเตี้ยแคระที่มีโอกาสปรากฏในบางรุ่น  เรียกว่า ลักษณะด้อย (recessive)

กฏของเมนเดลนั้น กล่าวไว้ 2 ข้อคือ

1. กฏแห่งการแยกตัว

มีใจความว่า  “ ยีนแต่ละคู่ที่ควบคุมแต่ละลักษณะทางพันธุกรรม
ของสิ่งมีชีวิต  จะแยกตัวจากกันเป็นอิสระไปสู่เซลล์สืบพันธุ์แต่ละเซลล์ ”

2.กฏแห่งการรวมกลุ่มกันอย่างอิสระ

มีใจความว่า  “ ในการสร้างเซลล์สืบพันธุ์  จะมีการรวมกลุ่มของ หน่วยควบคุมลักษณะทางพันธุกรรม (ยีนเดียวของทุกยีน) ซึ่งการรวม กลุ่มนี้เกิดขึ้นอย่างอิสระ ”

วิธีการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรรม

1. ผ่านโครโมโซมร่างกาย

ดังที่ทราบแล้วว่าโครโมโซมในสิ่งมีชีวิตจะแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ โครโมโซม ร่างกายและโครโมโซมเพศ  โครโมโซมร่างกายมี  22 คู่  ซึ่งพบว่าการถ่ายทอดลักษณะในโครโมโซมร่างกายแต่ละคู่จะเป็นไปตามกฎของเมนเดล  ตัวอย่างเช่น  ยีนที่ควมคุมลักษณะมีติ่งหู

2. ผ่านโครโมโซมเพศ

ลักษณะพันธุกรรมต่างๆ ที่กล่าวมาข้างต้น  เป็นการถ่ายทอดลักษณะ พันธุกรรมผ่านทางโครโมโซมร่างกาย  แต่จะมีลักษณะพันธุกรรมบางอย่าง ที่จะถ่ายทอดผ่านทางโครโมโซมเพศ
การถ่ายทอดลักษณะพันธุกรรรมทางโครโมโซมเพศ  จะเกี่ยวเนื่องกับโครโมโซม X  เนื่องจากมียีนที่ควบคุมลักษณะอื่นๆ เช่น  ยีนกำหนดตาบอดสี  ยีนกำหนดการแข็งตัวของเลือด  เป็นต้น  เมื่อมียีนควบคุมลักษณะ ดังกล่าวใน โครโมโซม X  ขณะที่โครโมโซม Y ไม่มี  จึงทำให้อัลลีลด้อยแสดงลักษณะ ออกมาได้อย่างเต็มที่ในเพศชาย  ซึ่งต่างจากเพศหญิงที่มีอัลลีลเป็นคู่  แต่ถ้ายีนใน เพศหญิงมีอัลลีลด้อยเพียงอัลลีลเดียว  หญิงคนนั้นจะเป็นพาหะของโรค  ตัวอย่าง เช่น  ยีนกำหนดตาบอดสี